Przed kilkoma tygodniami do olkuskiego magistratu trafiły wytyczne wojewódzkiego konserwatora zabytków, określające, dalsze kierunki działań przy murach olkuskiego ratusza na rynku. Konserwator proponuje, aby w ratuszowych piwnicach powstało w przyszłości muzeum, bądź była tam prowadzona działalność kulturalna lub gastronomiczna wraz z ekspozycją historyczną. Niezależnie, od tego, która z koncepcji zostanie wybrana trzeba nakryć całość odsłoniętego ratusza betonową płytą, na której dopiero zostanie położona nawierzchnia rynku. Pod ziemią, wokół murów ratusza ma zostać wybudowany mur oporowy. To wszystko powoduje konieczność zmiany koncepcji zagospodarowania płyty rynku i opracowania projektu. Dlatego władze miasta wnioskowały, aby termin całej inwestycji przedłużyć do końca marca 2013 roku.

W ubiegłym tygodniu w Urzędzie Miasta i Gminy w Olkuszu burmistrz Dariusz Rzepka przedstawił radnym koncepcję elementów zamiennych w projekcie Rewitalizacja i Ochrona Olkuskiej Starówki, obejmującej wizualizację płyty Rynku.

Konieczność wprowadzenia elementów zamiennych podyktowana została odkryciem, w wyniku przeprowadzonych badań archeologicznych, dobrze zachowanych średniowiecznych piwnic ratusza oraz wydanymi zaleceniami Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, związanymi z tym odkryciem.

Pierwotne założenia projektowe co do ekspozycji reliktów ratusza, oparte zostały na wiedzy historycznej dotyczącej jego celowej rozbiórki w latach ’30 XIX w. oraz przeprowadzonych w 2007 r. bezinwazyjnych badań georadarowych, które nie potwierdziły istnienia murów. Nie znany był w związku z tym stan zachowania tego zabytku. Spodziewając się szczątkowych reliktów ratusza, w projekcie założono jedynie niewielką ich ekspozycję.

Wydane zalecenia konserwatorskie szczegółowo określiły zakres koniecznych zmian, jakie należało wprowadzić do pierwotnego projektu. Te najważniejsze to: ochrona zabytkowych murów poprzez konstrukcję płyty stropowej i muru oporowego, częściowa odbudowa sklepień, zapewnienie dostępu do podziemi poprzez schody z płyty Rynku, z równoczesną ekspozycją oryginalnych wątków ścian oraz uczytelnienie przebiegu odkrytych murów na powierzchni Rynku poprzez ich nadbudowę.

Uwzględniając wszystkie zalecenia konserwatorskie, w wyniku koncepcji projektowych, w obrębie obrysu murów ratusza zaproponowano niewielką scenę wraz z widownią.
Powyższe decyzje miały również bezpośredni wpływ na kompozycję pozostałych elementów Rynku, jak elementy wodne oraz zieleń we wschodniej części płyty Rynku. Miejsce to zyskuje w ten sposób wypoczynkowy, relaksacyjny charakter.

Tak jak dotychczas przeciwległa, zachodnia część płyty Rynku pozostaje niezabudowana, a to m.in. w związku z przeznaczeniem jej na organizację imprez masowych.
Propozycje te zyskały akceptację obecnego na spotkaniu w magistracie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Jana Janczykowskiego, który wyczerpująco odpowiadał na zadawane przez zaproszonych gości pytania.

Podziemne muzeum na Rynku w Olkuszu, takie jak w Krakowie? To możliwe - Jan Janczykowski, wojewódzki konserwator zabytków, wydał właśnie decyzję, że pomieszczenia ratusza odkrytego rok temu po płytą Rynku w Olkuszu mają być publicznie udostępnione.
Czytaj też: Poranny śnieg sparaliżował Olkusz [ZDJĘCIA]

- Olkuskie podziemia są zupełnie inne niż te krakowskie, bo przede wszystkim oryginalne. To bardzo dobrze zachowane średniowieczne mury, warte pokazania - zachwyca się pozostałościami ratusza Janczykowski.

Gdy zaczynała się rewitalizacja Rynku w Olkuszu w 2010 roku, zakładano, że miejsce gdzie kiedyś stał miejski ratusz, zostanie przebadane archeologicznie, potem mury ratusza zaznaczone zostaną w płycie Rynku.

Już po wbiciu kilku łopat skromne plany wzięły w łeb. Z każdym centymetrem w głąb odkrywano coraz większe skarby. Piwnice ratusza były bardzo dobrze zachowane. A tego nikt się nie spodziewał.

Pierwotne założenia projektowe co do ekspozycji reliktów ratusza oparte zostały na wiedzy historycznej dotyczącej jego rozbiórki w latach 30. XIX w. oraz przeprowadzonych w 2007 roku badaniach georadarowych, które nie potwierdziły istnienia murów.

W sumie ratusz miał pod ziemią cztery pomieszczenia. Nad dwoma piwnicami stropy zachowały się w całości, nad jedną częściowo i tylko nad jednym pomieszczeniem zamiast stropu będzie płyta.

Wojewódzki konserwator nie daje szczegółowych wytycznych, co gmina musi zrobić w piwnicach. - Dla mnie jest ważne, by każdy mógł je zobaczyć. To kawał historii miasta - zaznacza Janczykowski.

Miasto ma już jednak plany co do przyszłości podziemi - minimuzeum. - Będzie tam ekspozycja historii ratusza i odkryć dokonanych w trakcie rewitalizacji - mówi Jarosław Medyński, rzecznik olkuskiego magistratu.

Do podziemi będzie się wchodziło z płyty Rynku dwoma klatkami schodowymi. Jedna powstanie na szczątkach ratusza w nieistniejącej już wieży ciśnień, zburzonej w 1962 roku. Mury ratusza częściowo zostaną odbudowane. W obrębie obrysu murów powstanie niewielka scena wraz z widownią.

Rewitalizacja Rynku zakończy się najpóźniej wiosną przyszłego roku. Kosztuje 18 milionów złotych, z czego 8 milionów daje miasto.

Kiedy powstanie muzeum, jeszcze nie wiadomo, w urzędzie zapewniają, że stanie się to jak najszybciej.

Archeolodzy zabezpieczają relikty olkuskiego ratusza z XIV wieku

2012-05-18, Aktualizacja: 2012-05-18 09:33

Naszemiasto.pl Magda Wrzos-Lubaś

Na olkuskim rynku praca wre. Archeolodzy zabezpieczają właśnie relikty ratusza z XIV wieku. Pozostałości średniowiecznej budowli były największym odkryciem archeologicznym dokonanym podczas rewitalizacji olkuskiej starówki w 2010 roku.

W ramach zabezpieczenia konstrukcyjnego pomieszczeń olkuskiego ratusza wykonane zostaną m.in.: wzmocnienia i wyrównania korony murów, uzupełnienia powierzchniowe ubytków ścian oraz rekonstrukcja sklepień. Prace prowadzi wyłoniona w przetargu Firma Budowlano-Konserwatorska "Vibud" z Krakowa.

Zgodnie z planem prace potrwają do 30 czerwca. Ich koszt szacowany jest na ok. 305 tys. zł. Dzięki renowacji zabytkowe mury będą lepiej zachowane, a zwiedzający je w przyszłości turyści bezpieczni.

Ratusz powstał najprawdopodobniej w XIV wieku. W 1787 r. jego gościem miał być sam król Stanisław August Poniatowski. Gdy zaniedbany po latach budynek wymagał już pilnego remontu, podjęto decyzję o jego rozbiórce. W dokumentach z początku XIX wieku zostały na szczęście zaznaczone wymiary i nazwy pomieszczeń ratusza. Dzięki nim wiadomo, że mieściły się tam kancelarie urzędnicze, policja i areszt.

Podczas prac pod płytą rynku odsłonięto relikty o wymiarach 14 na 21 m. Widoczny jest obrys wieży ratuszowej, pomieszczenia ratusza i częściowo jego przybudówki.

Naukowców i znawców historii miasta zaskoczyła jednak ilość i jakość zachowanych murów. Relikty ratusza wpisane zostały do rejestru zabytków. Po odkryciu rewelacji pod powierzchnią rynku zmieniono projekt rewitalizacji starówki. Zgodnie z planem władz Olkusza historyczne znalezisko będzie udostępnione zwiedzającym.