Teraz jest 28 mar 2024, 12:31




Utworz nowy wątek Odpowiedz w wątku  [ Posty: 17 ]  Przejdź na stronę 1, 2  Następna strona
Autor Wiadomość
PostNapisane: 09 lut 2015, 14:45 

Dołączył(a): 18 mar 2014, 10:06
Posty: 18
Poszukuję osoby, która pamięta jeszcze dawne techniki budowy domów w stylu jurajskim, zarówno samą konstrukcję drewnianą, jak i metody wypełniania zrębów glinką, bielenia ścian w charakterystyczny błękit.. Czy ktoś jeszcze taki istnieje? Będziemy próbować zbudować taką małą chatkę z zachowaniem stylu regionu.. Pozdrawiam


Gora
 Zobacz profil  
 
PostNapisane: 09 lut 2015, 17:13 

Dołączył(a): 13 lis 2012, 23:21
Posty: 358
Lokalizacja: Włodowice
Może zamieść jakieś zdjęcia "na wzór"... i będziemy budować na Forum :) .
Rozumiem, że chodzi Ci o jakiś drewniany dom a nie taki z wapienia jakich na Jurze jest sporo?
Swoją drogą ludzi pamiętających dawne techniki to zbyt wielu nie będzie. Osobiście znam jedną taką osobę a niestety z powodu wieku, choroby już nie podzieli się swoim doświadczeniem.


Gora
 Zobacz profil  
 
PostNapisane: 09 lut 2015, 17:43 

Dołączył(a): 16 lip 2010, 10:09
Posty: 103
Parę słów na temat koloru. Pamiętam z dzieciństwa, że w powszechnym użyciu była tzw "farbka" (ultramaryna), używana do płukania białych tkanin i dodawana do białej farby dla uzyskania zimnego odcienia. Przypuszczam, że na wsi dodawano ją do wapna.


Gora
 Zobacz profil  
 
PostNapisane: 09 lut 2015, 22:15 

Dołączył(a): 02 sty 2008, 20:49
Posty: 629
Lokalizacja: Dupice
Bardzo prosta sprawa. Wystarczy przejechać do Skansenu w Chorzowie. Jest "dział" zagłębiowski. Bogatsze chałupy (ale nie tak bardzo bogate, po prostu lekko powyżej przeciętnej) były budowane w 2/3 z kamienia wapiennego. Ściany boczne i tylna była murowana z kamienia polnego. Front wykonywany był z drzewa, zazwyczaj sosnowego. Łączenie bali było wykonywane w różnych technikach, ale w większości na zamek węgłowy bez ostatków. Ściany powstawały głównie w konstrukcji sumikowo łątkowej. Ganek prosty prostokątny z płytkim wykuszem. Z jaskółką lub bez. Otwarty lub w późniejszych latach w większości zamknięty. Mam tutaj na myśli początek XXw. i lata międzywojenne. Wcześniejsza architektura była dużo bardziej uboższa. Pokrycie dachu oczywiście strzecha, bogate domy kryte gontem. W pierwszych latach 50-tych pokrycie dachówką cementową a potem eternitowymi płytami (jeszcze kwadratowymi). Wychodek za stodołą (dół na odchody) lub w stodole (w siano) :) Od lat 30-stych popularyzuje się sławojka. To tak na szybko. Jak masz szczegółowe pytania możesz śmiało pisać.

Warto zobaczyć jeszcze skansen w Wygiełzowie, ale tam mieszają się mocno style i wpływy (zagłębiowski, pogórze, krakowski) gdyż jest to teren pogranicza tych regionów. Warto przejechać do skansenu Ziemi Kieleckiej pod Kielcami, gdyż właściwie tak samo wyglądała wieś jurajska i styl jest bardzo do siebie zbliżony (prócz murarki która na Jurze była wykonywana z wapiennego kamienia polnego).


Gora
 Zobacz profil  
 
PostNapisane: 11 lut 2015, 12:00 

Dołączył(a): 18 mar 2014, 10:06
Posty: 18
Fajnie, wielkie dzięki za podpowiedzi. Co do farbki - zdobyłem ostatnio publikację "Bogdanowski J., 1970: Malowane chałupy w architekturze krajobrazu podkrakowskich wsi" w której pisze o tej tradycji. Z rozpoznania autora i mojego wynika, że jest to w zasadzie jedyna publikacja, która podejmuje ten wątek. Bogdanowski dochodzi do wniosku, że na niebiesko zaczęto malować ściany na przełomie XVIII i XIX wieku, właśnie "farbką", ale więcej o niej nie pisze. Pewnie zeszło się to, jak w przypadku rozkwitu strojów ludowych, z dostępnością tej farbki na rynku. Gdyby ktoś wiedział, co to była za farbka (czy jakaś naturalna, czy inna?), proszę o informację.

Maćko - dzięki za wykład. Mam książkę prof. Bilińskiego o tradycyjnym budownictwie ziemi olkuskiej i wynika z niej, że te chałupy były całe drewniane. Czy sugerujesz, że jedna ściana - frontowa była z drewna, a reszta z kamienia? Jeśli tak, to nie byłoby łączenia bali ze ścian bocznych.. Po prostu nie do końca rozumiem. Gdybyś miał jakąś fotę ganku z wykuszem, będę wdzięczny.


Gora
 Zobacz profil  
 
PostNapisane: 11 lut 2015, 12:02 

Dołączył(a): 18 mar 2014, 10:06
Posty: 18
Aha jeszcze jedno. Bogdanowski pisze, że w zasadzie geneza tego stylu (mówię o błekitnej barwie) jest nieznana i raczej nie sposób jej dociec.


Gora
 Zobacz profil  
 
PostNapisane: 11 lut 2015, 12:56 

Dołączył(a): 16 lip 2010, 10:09
Posty: 103
Naturalną ultramarynę otrzymuje się z lazurytu, co jest dość kosztowne więc raczej mało prawdopodobne. Sztuczna ultramaryna powstaje w wyniku prażenia kaolinu, siarki, sodu i węgla. Różne proporcje mogą dać różne odcienie. Najprościej byłoby dotrzeć do producentów, którzy mają praktyczną wiedzę i wieloletnie doświadczenie. Być może nawet można wciąż znaleźć "farbkę" w ofercie handlowej.


Gora
 Zobacz profil  
 
PostNapisane: 11 lut 2015, 15:06 
Avatar użytkownika

Dołączył(a): 05 kwi 2006, 12:14
Posty: 6881
Lokalizacja: Śląsk
Na niebiesko malowało się, żeby muchy nie siadały :mrgreen: .


Gora
 Zobacz profil  
 
PostNapisane: 11 lut 2015, 16:08 

Dołączył(a): 16 lip 2010, 10:09
Posty: 103
Spotkałam się z takim tłumaczeniem, że na niebiesko malowano te doby, gdzie była panna na wydaniu, inne były bielone, ale może to był lokalny obyczaj.


Gora
 Zobacz profil  
 
PostNapisane: 12 lut 2015, 08:21 
Avatar użytkownika

Dołączył(a): 09 lip 2007, 12:59
Posty: 848
Lokalizacja: JAWORZNIK
Mieszkam w typowo jurajskim domu z 1935 roku. Część mieszkalna (2/3 domu) drewniana, chlewik murowany. Bez podpiwniczenia, część drewniana w środku wykańczana tynkiem wapiennym na matach trzcinowych. Pokrycie, najwcześniejsze pewnie strzecha, potem papa. Konstrukcja drewniana, tak, jak opisywał wyżej Maćko. Dom nie miał ganku. Ogrzewanie, kuchenny piec kaflowy. W obejściu była jeszcze kryta strzechą stodoła i oczywiście sławojka. Do wymurowania chlewika użyto kamienia polnego i łamanego.

_________________
Towarzystwo Jurajskie.
http://www.agroturystyka-jura.pl
www.imprezy-jura.pl


Gora
 Zobacz profil  
 
PostNapisane: 12 lut 2015, 08:33 

Dołączył(a): 08 lut 2005, 10:43
Posty: 9148
Lokalizacja: Włodowice
Właśnie czekałem na tego rodzaju wpis, bo to co napisał Maćko jest typowe ale tylko dla pewnego fragmentu Jury. Inaczej wyglądało tradycyjne budownictwo w Dolinkach, inaczej w centrum, a na północnych peryferiach jeszcze odmiennej. Do tego dochodzi różny rodzaj kamienia i sposób jego pozyskania (przełom XIX/XXw i później to raczej kamień łamany) i jego procentowy udział w konstrukcji budynku.

_________________
JuraPolska.com - z nami poznasz Jurę - usługi przewodnickie, wycieczki piesze, rowerowe po Jurze K-Cz; spływy kajakowe Pilicą, Liswartą, Nidą.
Kajakiem, pieszo, rowerem między Wartą, Nidą i Pilicą - blog wycieczkowy.
Towarzystwo Jurajskie


Gora
 Zobacz profil WWW  
 
PostNapisane: 12 lut 2015, 19:26 

Dołączył(a): 13 lis 2012, 23:21
Posty: 358
Lokalizacja: Włodowice
...a ja w tym roku burzyłem typowo jurajski dom z 1952/53 roku.
Fundamenty - kamień wapienny łamany na zaprawie wapiennej, szer. 50cm, głębokość posadowienia 1m, w części podpiwniczonej 2m
Ściany zewnętrzne nadziemia - szer. 50cm z kamienia wapiennego łamanego na zaprawie wapiennej (na zewnątrz duże kamienie, wewnątrz- miejscami były wsypywane/układane mniejsze i wypełniane zaprawą)
Ściany wewnętrzne -kamień wapienny łamany szer. 40-50cm
Strop- drewniany z belkami układanymi na ścianach zewnętrznych, podsufitka z desek z tynkiem wapiennym na trzcinie
Dach - drewniany dwuspadowy krokwiowo-płatwiowy o kącie pochylenia połaci ok. 35 stopni. Pokrycie z dachówki cementowej zakładanej na łatach drewnianych
Tynki wewnętrzne - wapienne.
Do budowy nie użyto cegieł nawet w narożnikach i otworach okiennych/drzwiowych (z opowieści rodzinnych wiem, że były wtedy trudno dostępne, drogie).
W dobudowanym później warsztacie parę cegieł się znalazło.

Jedną ze ścian zostawiłem i jest teraz częścią ogrodzenia.
Musiałem oczywiście wyrównać ten mur i odtworzyć technikę murowania kamieniem wapiennym sprzed lat, by stanowił w miarę jednolitą całość.
By nie było wyraźnej różnicy zastosowałem zaprawę cementowo-wapienną z użyciem tzw. białego cementu (zwykły - szary za bardzo się odcinał).


Gora
 Zobacz profil  
 
PostNapisane: 12 lut 2015, 21:44 

Dołączył(a): 02 sty 2008, 20:49
Posty: 629
Lokalizacja: Dupice
Cytuj:
Gdybyś miał jakąś fotę ganku z wykuszem, będę wdzięczny.


Pamiętam że bardzo fajne ganki zachowały się w Bydlinie. Możesz przejechać i zobaczyć. Zapewne są jeszcze w wielu miejscowościach jurajskich, ale te bydlińskie (jesli jeszcze domy stoją) najbardziej mi utkwiły w pamięci.

Cytuj:
Czy sugerujesz, że jedna ściana - frontowa była z drewna, a reszta z kamienia?


Tak. Jest to (było) dość powszechne na Jurze środkowej.

Cytuj:
jeśli tak, to nie byłoby łączenia bali ze ścian bocznych..


Budowano zamki ciesielsko murarskie. Drewno ściany frontowej wchodziło w specjalne otwory montażowe mieszczące się w ścianach bocznych. Wszystko spinało się w jedną całość i było bardzo mocną konstrukcją.

Cytuj:
tradycyjnym budownictwie ziemi olkuskiej i wynika z niej, że te chałupy były całe drewniane.


Tak dokładnie jest jak piszesz. Jeśli wchodzić w szczegóły to jak napisał Michał budownictwo na przestrzeni 100km od Częstochowy do Krakowa nie jest jednolite.

Proponuję ci poświęcić kilka weekendów na objazdówkę terenu w którym zamierzasz wybudować domek i przyjrzeć się ze szczegółami tym domom które jeszcze stoją. Możesz nawet zapytać właścicieli o każdy szczegół. Warto się spieszyć bo domy te szybko znikają z jurajskiego krajobrazu. To największa kopalnia wiedzy. Ja tak zrobiłem.


Gora
 Zobacz profil  
 
PostNapisane: 13 lut 2015, 21:00 
Avatar użytkownika

Dołączył(a): 11 maja 2006, 22:24
Posty: 264
Większa część Jury jest zamieszkała przez Krakowiaków zachodnich
Charakterystyczną cechą ich budynków były :
- zrębową konstrukcją ścian, (czyli narożach –węgłach belki, płazy łączone były odpowiednim zamkiem ,
- kamienną podmurówką,
- malowaną elewacją , bielenie wapnem . Biel ścian domów, o frontowej fasadzie dłuższej, podkreślona ciemną płaszczyzną słomianej strzechy
- czterospadowymi dachami najczęściej krytymi strzechą. Strzecha była wykonywana słomą gładką, ze schodkami rytmicznymi na ukośnych krawędziach
- stropy drewniane wykonywane w postaci belek drewnianych . Belki wystawano poza ściany , na których wspiera się dach, poza ściany chaty, aż po skraj dachu. Belki te na odcinku między ścianą i krawędzią dachu są często ścięte ukośnie lub profilowane
We wnętrzach chałup przeważał układ dwutraktowy czyli w środku budynku równolegle do ścian podłużnych zewnętrznych biegła jeszcze jedna ściana nośna co tworzyła dwa trakty ,
Część chałup miała w jednym budynku część mieszkalną i pomieszczenia dla bydła i innych zwierząt .


Gora
 Zobacz profil  
 
PostNapisane: 30 cze 2015, 10:22 

Dołączył(a): 18 mar 2014, 10:06
Posty: 18
Chciałbym odkurzyć temat, bo pojawiają się nowe wątki. Pojeździliśmy po okolicy. Zauważyliśmy, że belki w naszej okolicy były znacznie węższe niż np. w górach. Wynikało to pewnie z dostępności grubego drzewa, ale i tak mam wrażenie że te wielkie góralskie bele nie pasują do naszego pejzażu Wybraliśmy grubość 22 cm.

Zastanawiamy się jeszcze, czy na Jurze obowiązywał jeszcze w miarę jednolity wzór mszenia.. Takie grube warkocze góralskie też średnio tu pasują. Swoją drogą znacie jakiegoś sprawdzonego i nie najdroższego fachowca?

Podpatrujemy wykończenie np. szalunku. Często pionowe deski w szczytach są zakończone wzorem np. wyostrzone albo jeszcze z wyciętym półkolem. Może macie jakieś inne obserwacje?

Ostatnia rzecz - fundamenty, podmurówka. Świetnie wygląda wapień na podmurówce, ale dziś tylko można go zrobić jako lico. Swoją drogą ciekawe, jak wcześniej robili podmurówki z tak miękkiego kamienia, rozumiem, że mieszali łamany kamień z zaprawą.. Czy inaczej?


Gora
 Zobacz profil  
 
Wyświetl posty nie starsze niż:  Sortuj wg  
Utworz nowy wątek Odpowiedz w wątku  [ Posty: 17 ]  Przejdź na stronę 1, 2  Następna strona

Teraz jest 28 mar 2024, 12:31


Kto przegląda forum

Użytkownicy przeglądający ten dział: Brak zidentyfikowanych użytkownikow i 23 gości


Nie możesz rozpoczynać nowych wątkow
Nie możesz odpowiadać w wątkach
Nie możesz edytować swoich postow
Nie możesz usuwać swoich postow
Nie możesz dodawać załącznikow

Szukaj:

Informujemy, iż forumjurajskie.pl w celu zapewnienia pełnej funkcjonalności używa pliki cookies.
Więcej informacji na ten temat w linku: Polityka prywatności

Wydawnictwo

Kajakiem

Sklep Arsenał

Jura Paintball Silesia

JuraInfo.pl - noclegi na Jurze


ForumJurajskie.pl służy pogłębianiu wiedzy o Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, oraz okolicznych regionach m.in. Obniżeniu Górnej Warty, Jurze Wieluńskiej, Progu Lelowskim, itd.
Poruszane jest tu całe spektrum zagadnień związanych z historią, etnografią, kulturą, środowiskiem przyrodniczym, oraz turystyką i krajoznawstwem obszaru Jury Polskiej.
Możesz zaprezentować jurajskie zdjęcia, zapytać o bazę noclegową, wybrać najciekawszą trasę wycieczki, czy też dowiedzieć się o mniej znanych miejscach.

Właściciel ForumJurajskie.pl / JuraPolska nie bierze odpowiedzialności za treści zamieszczane na forum przez użytkowników,
jednocześnie zastrzega sobie prawo do usunięcia wpisów naruszających zapisy regulaminu forum.
Kontakt z administratorem forum - zobacz tutaj.



Powered by phpBB® Forum Software © phpBB Group
Przyjazne użytkownikom polskie wsparcie phpBB3 - phpBB3.PL